Make up your MIND

Goed slapen veroorzaakt een nachtelijke schoonmaak en draagt bij aan een gezond brein.

Recente studies bij dieren lijken aan te tonen  dat slapen helpt bij het ‘opschonen’ van de hersenen. Giftige stoffen die zich ophopen in wakkere toestand worden in slaaptoestand verwijderd. Deze resultaten werpen een nieuw licht op de manier waarop slapen bijdraagt aan een gezond brein.

Wetenschappers en filosofen vragen zich al eeuwen af waarom mensen slapen en hoe slaap de hersenen beïnvloedt. Slaap is bijvoorbeeld belangrijk voor het verwerken van ervaringen en het opslaan van herinneringen. Het heeft ook fysiek een herstellende functie. Gebrek aan slaap schaadt onder andere ons vermogen tot redeneren, het oplossen van problemen en de regulatie van aandacht.

Afvoer van afvalstoffen

Dr. Maiken Nedergaard en haar collega’s aan de Universiteit van Rochester Medical Center hebben onlangs een systeem ontdekt dat afvalstoffen afvoert uit de hersenen. Cerebrospinale vloeistof, een heldere vloeistof rond de hersenen en het ruggenmerg, beweegt door de hersenen middels een reeks kanalen die de bloedvaten omringen.

Glymfatisch? Nog nooit van gehoord!

Het systeem wordt beheerd door gliacellen in de hersenen en functioneert als een soort afvoer systeem net als het lymfatisch systeem in de rest van ons lichaam. Vandaar de naam: “het glymphatisch systeem”.

Dit glymfatische systeem is een afvoer systeem dat vergelijkbaar is met het lymfatische systeem in de rest van het lichaam. Onze hersenen verbruiken per dag zo’n 25% van de beschikbare glucose terwijl onze hersenen misschien 2% van ons lichaamsgewicht vormen. Dit betekent dat de hersenen verhoudingsgewijs veel energie verbranden en dus ook veel restproducten van die verbranding zullen bevatten.

Op andere plekken in ons lichaam helpt het lymphatische systeem om weefsels schoon te houden. Hoe werkt dit dan precies in onze hersenen? Bij muizen is aangetoond dat de hersenen tijdens het slapen ‘krimpen’ en dat daarmee daadwerkelijk ruimte ontstaat tussen de verschillende cellen voor de cerebrospinale vloeistof om via het glymfatische systeem door de hersenen te spoelen en afvalstoffen die zich hebben opgehoopt af te voeren.

 Wat als onze vuilnis niet wordt opgehaald?

Als het goed functioneren van het glymfatisch systeem direct samenhangt met slaap kunnen we een slaapgebrek gaan koppelen aan ‘vervuiling’ van onze hersenen. Deze vervuiling is bijvoorbeeld aangetoond voor het eiwit beta-amyloïde. Er is gemeten dat dit eiwit tweemaal zo snel verdwijnt in de hersenen van muizen die slapen.

De gliacellen controleren het ‘stromen’ van de vloeistof door het glymphatisch systeem door te krimpen of juist te zwellen. Het hormoon noradrenaline (één van de stresshormonen) veroorzaakt juist zwelling van de gliacellen. Dit suggereert een vrij directe relatie tussen slaap, stress en het niet optimaal reinigen van ons brein.

Serieuze risico’s!

De studie van Nedergaard noemt de mogelijkheid dat bepaalde neurologische aandoeningen kunnen worden voorkomen of behandeld door het manipuleren van het glymphatisch systeem. “Deze bevindingen hebben belangrijke implicaties voor de behandeling van ‘dirty brain’ ziektes als Alzheimer,” zegt Nedergaard. “Inzicht in de precieze gedragingen van het glymphatisch systeem en het reinigen van onze hersenen is een belangrijke eerste stap in de richting van het voorkomen van bepaalde hersenaandoeningen.

MINDSWITCH?

Naast allerlei reeds bestaande argumenten om ontspanning, herstel en nachtrust op de leefstijl agenda te plaatsen lijkt nu ook het ‘reinigen’ van ons brein een belangrijk effect van een goede nachtrust. Dat voeding en beweging belangrijk zijn voor ons brein zijn weten we natuurlijk al wat langer, de inzichten uit de studie van Nedergaard suggereren sterk dat we een door stress verstoorde slaap kunnen toevoegen als een mogelijke factor voor het ontstaan van aandoeningen van het brein. Iedereen die zich herkent in een patroon van verstoorde slaap en verhoogde stressniveaus misschien een prikkel om aan de slag te gaan.

Make up your MIND!!

Every day happy & healthy